تفاوت قهوه  عربیکا و روبوستا چیست؟ کافئین روبوستا بیشتر است یا عربیکا؟ کدامیک بهتر است؟

اینها سوالاتی است که شاید برای شما هم پیش آمده باشد.در این مقاله کوتاه، جواب همه این سوالات را می‌گیرید.

قهوه ما–از نظر گیاه‌شناسی گیاه قهوه با نام علمی کافیا (Coffea) متعلق به دسته‌ی بزرگی از گیاهان با عنوان روبیاسیا (Rubiaceae) است. این سردسته‌ی بزرگ، خود دارای حدود ششصد گونه و شش‌هزار زیرگونه‌ی مختلف است.

گیاه روناس، کاکتوس پیوت، و گنه‌گنه نیز از دیگر زیرگونه‌های این دسته هستند. اگر اهل طبیعت‌گردی باشید بسیاری از این گونه‌ها را (به‌جز کاکتوس پیوت) در نواحی مختلف ایران دیده‌اید. اما زیر‌گونه‌ی کافیا از نظر تجاری با دیگر انواع خود تفاوت شگرفی دارد.

گیاه قهوه به‌طور کلی سه گونه‌ی مختلف تجاری دارد. دو گونه از آن با عناوین عربیکا و ربوستا از ارزش تجاری و حجم تولید بالاتری برخوردارند و گونه‌ی دیگر یعنی قهوه‌ی لیبریکا (Liberica) به شکلی محدود و برای مصارف حاشیه‌ای تولید می‌شود. این طبقه‌بندی در گذشته به شکل دیگری بود.

قهوه‌های اکسلسا (Excelsa)، دووری (Dewevrei) و دیبوسکی (Dybowskii) در گذشته به عنوان گونه‌ها‌یی کاملا متمایز شناخته می‌شدند؛ اما بر اساس دسته‌بندی‌های جدید از سال ۲۰۰۶ همگی آن‌ها به‌عنوان قهوه‌ی لیبریکا شناخته می‌شوند.

قهوه‌ی لیبریکا در اصل مربوط به کشور لیبریا در غرب آفریقا بوده اما در اواخر قرن نوزدهم بعد از این‌که آفت قهوه تمامی درختان عربیکا در اندونزی را از بین برد از درخت قهوه‌ی لیبریکا که مقاومت بیشتری در برابر این آفت داشت به‌عنوان جایگزین استفاده کردند.

درخت قهوه‌ی لیبریکا با تنه‌ی قدرتمند و چوبی خود تا حدود هجده متر نیز رشد می‌کند و محصول آن طعمی شبیه به روبوستا دارد. به هر حال این قهوه از طرفداران زیادی در میان قهوه‌ دوستان برخوردار نیست. پس ما هم همین‌جا راهمان را از آن جدا می‌کنیم.

در کل، دو نوع دانه قهوه وجود دارد: عربیکا و روبوستا.

تمام دانه‌های قهوه، یکی از این دو نوع است.

دقت کنید منظورمان نوع نوشیدنی قهوه یا روش درست کردن آن نیست. بلکه نوع و نژاد دانه‌های قهوه است.

فرق عربیکا با روبوستا در عمل چیست؟

گیاه عربیکا به‌صورت بوته‌هایی بزرگ در مناطق حاره با ارتفاع ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا می‌روید. دانه‌ی این گیاه با فرمی نسبتا صاف و تخت و اندازه‌ای بزرگ‌تر از روبوستا و کوچک‌تر از لیبریکا – با احتیاط – از دیگر گونه‌ها قابل تشخیص است. دانه‌ی این درخت بعد از بو دادن از عطر و طعم اغراق‌آمیز و مطبوعی برخوردار است.

اما اگر می‌خواهید یک روز پر مشغله در جریان مسابقات زندگی روزمره را شروع کنید عربیکا پیشنهاد خوبی نیست. در واقع قهوه‌ی عربیکا در مقایسه با دیگر گونه‌ها از کافئین کم‌تری برخوردار است. خیلی کمتر! پس برای چنین مواقعی این را از ما داشته‌ باشید که هیچ‌چیز جای یک فنجان قهوه‌ی روبوستا را نمی‌گیرد.

• طعم دانه عربیکا معمولاً به ترشی می‌زند وطعم دانه های روبوستا به تلخی.
• دانه های عربیکا گرانتر از دانه‌های روبوستا هستند.
• دانه‌های روبوستا کافئین بیشتری دارند.

قهوه‌ی عربیکا در بازار جهانی از قیمت بالاتری برخوردار است اما نمی‌توان لزوما این را به حساب مرغوبیت آن گذاشت. بلکه این اختلاف قیمت بیشتر به علت حساس بودن درخت عربیکا و آسیب‌پذیری آن در برابر آفت‌ها و شرایط نامساعد رشد است. با این حال بیشترین میزان تولید قهوه در دنیا مربوط به این گونه و چیزی در حدود هفتاد درصد کل محصول قهوه‌ی دنیا است.

در گذشته خاستگاه و اصلی‌ترین مناطق کشت این گیاه ارتفاعات کوهستانی یمن، جنوب غربی اتیوپی و جنوب شرقی سودان بوده‌ است. در واقع در گذشته به آن قهوه‌ی عربی می‌گفتند. علت شهرت این گونه هم به عنوان قهوه‌ی عربیکا همین است.

معمولاً هر بسته قهوه، ترکیبی از عربیکا و روبوستا است.

مثلاً در یک بسته قهوه ممکن است نصف آن عربیکا و نصف آن روبوستا باشد.
به این نوع قهوه می گویند ۵۰-۵۰.

یا مثلاً اگر ۳۰ درصد قهوه ای عربیکا باشد و ۷۰ درصد آن روبوستا، به آن می گویند ۳۰-۷۰ (هفتاد-سی).

                   نکته آموزشی:اگر دو عدد روی پاکت قهوه باشد، اولین عدد مربوط به عربیکا است و دومی مربوط به روبوستا.

برای مثال، وقتی می گوییم یک قهوه ۱۰-۹۰ (نود-ده) است، یعنی قهوه‌ای که نود درصد آن عربیکاست و فقط ده درصد آن روبوستا است.

به نظرتان قهوه ۹۰-۱۰ گرانتر است یا ۱۰-۹۰ ؟

آفرین! نود-ده گرانتر است. چون بیشتر آن عربیکاست و قهوه عربیکا گرانتر است.

کدامیک بهتر است، عربیکا یا روبوستا؟

همان طور که گفتیم قهوه نوع عربیکا خوش عطر و طعم تر از روبوستا است. و روبوستا هم کافیئنش بیشتر است.

به همین دلیل قهوه های بازار ترکیبی از هر دو نوع هستند.

به این ترکیب میکس می گوییم.

ممکن است شما میکس ۳۰-۷۰ را بپسندید و من میکس ۷۰-۳۰.

تجربه خودم را برایتان می گویم.

من ترکیب ۵۰-۵۰ را بیشتر می پسندم. هم خواص هر دو دانه را دارد و هم به نسبت ارزان است.

نکته مهم:

در هنگام خرید قهوه فرانسه و ترک، انتخاب عربیکا یا روبوستا دست شما نیست. زیرا این در این دو نوع قهوه‌، معمولاً از یک نوع دانه استفاده می‌شود.

در واقع، دانستن میکس فقط در اسپرسو کاربرد دارد.

در آخر باید گفت مصرف قهو‌ه سلیقه‌ای است. ممکن است شما قهوه‌ای تلخ و با کافئین بیشتر دوست داشته باشید پس ربوستا گزینه‌ی مناسب‌تری برای شما می‌باشد. کسانی هستند که طعم ملایم‌تر را نیز بیشتر می‌پسندند و از قهوه‌ی عربیکا استفاده می‌کنند.

منابع:

 www.cafia.ir

 icoff.ee